3 oktober 2013 – Tijdens de Love Parade in Duisburg (2010) vielen in het gedrang 21 doden en ruim 500 gewonden. En op Pukkelpop in het Belgische Hasselt kostte een kort maar hevig onweer vijf festivalgangers het leven. En raakten nog eens 140 van hen gewond. Het moge duidelijk zijn: grote evenementen kunnen risicovol zijn. Op verzoek van de Nationaal Co?rdinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV) is onderzocht hoe communicatie kan helpen bij crowd management en crowd control. En dus bij het voorkomen van ongelukken bij grote evenementen of bij het beperken van de schade als het toch misgaat. Het onderzoek moet gemeenten, veiligheidsregio?s, politie en evenementenorganisatoren helpen formele en informele communicatie nog beter te benutten bij grote evenementen.

Dat publiekscommunicatie bij grote evenementen belangrijk is, weten we eigenlijk al. Voor crowd management en crowd control. Maar hoe dan? Daar is nog veel winst te boeken. Wetenschappelijke kennis is versnipperd en soms nog te theoretisch. Moeilijk om te zetten in concrete maatregelen. En veel praktijkkennis- en ervaring zit alleen in de hoofden van mensen, dus is nu nog niet beschikbaar voor anderen.
Daarom heeft de NCTV onderzoek laten doen met als centrale vraag: ?hoe kan formele en informele massacommunicatie bijdragen aan het voorkomen van ongelukken bij evenementen en – als het toch misgaat – aan het beheersen van de situatie?? Het onderzoek is uitgevoerd door de Universiteit Twente (in opdracht van het WODC, afdeling Extern Wetenschappelijke Betrekkingen, ministerie van Veiligheid en Justitie (2013)).

De onderzoekers verzamelden en analyseerden wetenschappelijke literatuur? en analyseerden enkele binnen- en buitenlandse casussen: verschillende nieuwjaarsvieringen in Nederland, Love Parade Duisburg, Pukkelpop Hasselt, Dicky Woodstock (2012) en project ?X? Haren. Daarnaast zijn gesprekken gevoerd met evenementen-organisatoren, overheden en hulpdiensten over?onder andere de Nijmeegse Vierdaagsefeesten, de Amsterdamse Koninginnedag en de Zwarte Cross. Het zal weinigen verbazen dat de interviews informatie opleverde die verder reikt dan communicatie. Want communicatie is geen tovermiddel. Je lost er geen te smalle doorgangen voor het publiek mee op. Je vervoert er geen mensen mee naar en van het festivalterrein.

Enkele conclusies en aanbevelingen uit het onderzoek:

• Maak samen een plan voor crowd management van het evenement: festivalorganisatoren, gemeente, veiligheidsregio, politie. Bepaal daarbij welke communicatiemiddelen en maatregelen – let bijvoorbeeld op smalle doorgangen – je inzet. Hoe je sociale media inzet: niet alleen zenden, maar ook monitoren. Stem af met bijvoorbeeld?horecaondernemers en vervoerders. Neem in het plan ook mee wat voor soort bezoekers borden verwacht: samenstelling, omvang, houding.
• Zet in op zelfredzaamheid van de bezoekers door ze van tevoren goed te informeren wat te doen als er iets misgaat, de spelregels mee te geven wat wel en niet mag. Hulp bieden aan anderen is eerder regel dan uitzondering.
• Monitor nieuwe media en microblogs voorafgaan aan een evenement. Het kan de organisatie van crowd management helpen te anticiperen op ontwikkelingen rondom een evenement. En tijdens een incident helpt het sneller inzicht te krijgen in de ernst van de situatie.
• Geleid bezoekersstromen door combinatie van infrastructurele maatregelen en communicatie: bijvoorbeeld het plaatsen van hekken en lijnen en communiceer dit via lichtkranten, apps e.d.? Wellicht geen schokkende conclusies, maar wel conclusies die schokkende gebeurtenissen kunnen helpen voorkomen of verkleinen.

Het onderzoek is een eerste poging om beschikbare kennis uit praktijk en wetenschap bij elkaar te brengen. De onderzoekers spreken de hoop uit dat het andere onderzoekers aanzet om dieper in te gaan op de mogelijkheden om met publiekscommunicatie grote evenementen in goede ban te leiden.

Meer informatie

• Inzet communicatie bij crowd management en crowd controlRapport | 03-10-2013 | pdf-document, 2.37 MBBij risicovolle evenementen speelt publiekscommunicatie als onderdeel van crowd management en crowd control een belangrijke rol. Dit exploratieve onderzoek beoogt daarom de kennis die beschikbaar is in wetenschap en praktijk in kaart te brengen, met als doel om partijen als lokale overheden, veiligheidsregio’s en evenementenorganisatoren in staat te stellen formele en informele communicatie effectiever in te zetten bij grote evenementen. De onderzoeksvraag luidt: Hoe kan formele en informele massacommunicatie bijdragen aan het voorkomen van ongelukken bij evenementen en – als het misgaat – aan het beheersen van de situatie?