Het Kabinet heeft besloten een ambitieus project te starten ter verbetering van de vergunningverlening aan burger en bedrijf. Het neemt daarmee op hoofdlijnen de voorstellen over die de Taskforce Vereenvoudiging Vergunningen onder voorzitterschap van Arie Kraaijeveld heeft gedaan. In een brief aan de Tweede Kamer geeft Staatssecretaris Van Gennip (EZ) aan welke actie wordt ondernomen. Op 1 oktober 2005 start het project, dat nog in deze kabinetsperiode moet worden afgerond. 

Het kabinet zet zich in voor een sterke economie, een slagvaardige overheid, een betere democratie en een veilige samenleving. Daartoe voert het een beleid gericht op o.m. het herstel van de concurrentiekracht van Nederland, vermindering van de regelzucht en bureaucratie en versterking van de verantwoordelijkheid en zeggenschap van burgers en samenleving.  Gekozen is voor een fundamentele benadering, die leidt tot een zodanige verdeling van verantwoordelijkheden dat burgers en bedrijven in de gelegenheid worden gesteld hun problemen waar mogelijk zelf op te lossen.

De opdracht aan de Taskforce Vereenvoudiging Vergunningen is deel van die fundamentele aanpak. Het advies van de Taskforce laat op overtuigende wijze zien dat er, ondanks de reeds genomen initiatieven, nog veel te verbeteren valt. Het kabinet deelt die overtuiging en stemt in met de hoofdlijnen van de aanbevelingen.

Uitgangspunt voor het kabinet is dat vergunningverlening een onmisbaar en effectief middel voor de overheid is om via voorafgaande toetsing van mogelijk risicovolle maatschappelijke activiteiten op efficiënte wijze publieke belangen te beschermen.

De vergunning dient een doeltreffend en evenredig middel te zijn. Als de bescherming van de publieke belangen kan worden gerealiseerd zonder voorafgaande individuele toetsing is er geen reden voor het hanteren van een vergunning.

Vergunningverlening dient efficiënt plaats te vinden door professionele, voor hun taak berekende overheidsorganisaties. Burger en bedrijf moeten kunnen rekenen op tijdige beslissingen, die in een transparant proces tot stand komen. Zo veel mogelijk dient de vergunningvrager alle voor een plan vereiste toestemmingen in ??n procedure te kunnen verkrijgen. De vergunningvrager staat daarbij centraal. Hij ondervindt zo weinig mogelijk hinder van de verdeling van verantwoordelijkheden over diverse organen. De kosten van de vergunningverlening dienen voor alle partijen zo laag mogelijk te worden gehouden.

Deze zienswijze kan worden getypeerd door een Streefbeeld, dat uitgangspunt voor actie is. Op basis van de voorstellen van de Taskforce bouwt het kabinet de bestaande initiatieven uit tot een systematische aanpak via uitvoering van een Project Vereenvoudiging Vergunningen, dat binnen deze kabinetsperiode wordt afgerond.

Naar zijn aard is het een ambitieus project, dat een aanzienlijke vermindering van de vergunninglast moet opleveren. Binnen een relatief korte periode worden alle bestaande vergunningstelsels getoetst op nut en noodzaak. Op basis daarvan wordt besloten of en zo ja in welke vorm een vergunningstelsel blijft bestaan. Daarnaast worden acties uitgevoerd ter verbetering van het proces van vergunningverlening.
Het dient ook een realistisch project te zijn. Vergunningverlening blijft zonder twijfel een bijzonder belangrijk instrument voor de overheid om risico’s voor publieke doelen uit te bannen.

Voor het welslagen van het project is actieve participatie nodig van gemeenten, provincies en waterschappen. Het kabinet kiest daarom voor deelname van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten, het Interprovinciaal Overleg  en de Unie van Waterschappen in de besturing van de uitvoering van het project. Voor de uitvoering van deelprojecten wordt de samenwerking gezocht met besturen van decentrale overheidsorganisaties. In het Overhedenoverleg en specifiek overleg op bepaalde terreinen worden de nodige afspraken gemaakt.

De koepels van ondernemersorganisaties hebben in reactie op het Advies van de Taskforce gepleit voor een volledig publiek-private aanpak van het project. Zij hebben toegezegd een wezenlijke bijdrage te leveren aan de uitvoering daarvan. 
Het kabinet beschouwt deelname van ondernemers en hun organisaties als een waardevolle toevoeging. Een volledig publiek-private opzet ligt evenwel niet voor de hand. De belangrijkste reden daarvoor is het verschil in verantwoordelijkheid voor de resultaten van het project tussen enerzijds de ondernemers en hun organisaties en anderzijds de bewindspersonen. 
Het kabinet kiest wel voor deelname van VNO-NCW, MKB Nederland en LTO-Nederland in de besturing van het project. Bij uitvoering van verschillende deelprojecten worden ondernemers of hun organisaties intensief betrokken.

De politiek-bestuurlijke agenda van het project wordt bepaald door een ministeriële stuurgroep onder leiding van de Minister President. De bewindspersonen die het meest betrokken zijn bij de vergunningverlening aan het bedrijfsleven maken daarvan deel uit. De voorzitter van de Taskforce, drs. A. Kraaijeveld treedt als adviserend lid op.

Coördinerend bewindspersoon is de Staatssecretaris van Economische Zaken. Zij treedt ook op als opdrachtgever voor de tijdelijke projectorganisatie, die voor de uitvoering van het project wordt ingericht. Zij wordt bijgestaan door een gemengde stuurgroep op hoog niveau. Daarin participeren ook de vertegenwoordigers van de organisaties van provincies, gemeenten, waterschappen en ondernemers.

De uitvoering van het project wordt georganiseerd en gecoördineerd door een tijdelijke projectdirectie, die bij het ministerie van Economische Zaken wordt ondergebracht. Het overgrote deel van de acties wordt uitgevoerd door de ministeries en de gemeenten, provincies en waterschappen, die aan het project bijdragen. De voor een bepaald terrein verantwoordelijke bestuurder is verantwoordelijk voor de conclusies die m.b.t. zijn beleidsterrein worden getrokken.

Het project start op 1 oktober 2005 en wordt in beginsel uiterlijk eind 2006 afgerond. Verlenging is mogelijk als dat voor de afronding van bepaalde acties nodig is. Begin november 2005 wordt het werkplan vastgesteld. Over de voortgang van het project wordt in het kader van de begrotingscyclus periodiek verslag gedaan.

Acties

De belangrijkste acties in het kader van het Project Vereenvoudiging Vergunningen zijn: 

Vermindering van de vergunninglast

1.      Herbeoordeling van de bestaande vergunningen op basis van rijksregelingen
            Uiterlijk 1 mei 2006 worden alle bestaande vergunningen op basis van rijksregelingen getoetst aan het Toetsingskader Vergunningen. Voor vergunningstelsels die recent zijn doorgelicht volstaat in eerste aanleg een “marginale” beoordeling.
           
            Naar verwachting gaat de toetsing bij tal van stelsels leiden tot de conclusie dat zij dienen te worden afgeschaft, in algemene regels te worden omgezet of inhoudelijk te worden gewijzigd. De daarvoor nodige concrete acties m.b.t. individuele vergunningstelsels worden onverwijld ter hand genomen. De doorlooptijd van die vervolgacties hangt in hoge mate af

van de aard van de aan te brengen veranderingen. Als daarvoor wetswijziging nodig is kan met realisatie van de verbetering geruime tijd gemoeid zijn.

            Uiterlijk 1 mei 2006 worden alle bestaande vergunningen op basis van rijksregelingen getoetst aan het Toetsingskader Vergunningen. Voor vergunningstelsels die recent zijn doorgelicht volstaat in eerste aanleg een “marginale” beoordeling.                         Naar verwachting gaat de toetsing bij tal van stelsels leiden tot de conclusie dat zij dienen te worden afgeschaft, in algemene regels te worden omgezet of inhoudelijk te worden gewijzigd. De daarvoor nodige concrete acties m.b.t. individuele vergunningstelsels worden onverwijld ter hand genomen. De doorlooptijd van die vervolgacties hangt in hoge mate af van de aard van de aan te brengen veranderingen. Als daarvoor wetswijziging nodig is kan met realisatie van de verbetering geruime tijd gemoeid zijn.

2.      Herbeoordeling van de bestaande decentrale vergunningen
            De Vereniging van Nederlandse Gemeenten gaat bij de herbeoordeling van de modelverordeningen gebruik maken van het Toetsingskader Vergunningen.
            Aan de besturen van provincies, gemeenten en waterschappen wordt (vervolgens) gevraagd zich een nader oordeel te vormen over de wijze waarop zij gebruik maken van het instrument vergunning. Doel daarvan is hen waar gewenst aan te sporen maatregelen ter vermindering van de vergunninglast te nemen. 
            In het samenspel met groepen van gemeenten zoals de G31 wordt gestreefd naar afsprakenkaders voor diverse aspecten van regeldruk.

3.      Voorrang voor bepaalde sectoren
            De toetsing wordt bij voorrang uitgevoerd voor de vergunningen die in bepaalde sectoren of situaties relevant zijn. De keuze wordt in overleg met de ondernemersorganisaties bepaald. Gedacht wordt aan een vijftal deelprojecten voor sectoren als horeca, bouw, detailhandel en grote chemische bedrijven en situaties als de realisatie van grote infrastructuurprojecten. 

4.      Uitwerken van de “concerngedachte”
Het voorstel voor een “concernvergunning” voor ondernemers die met zeer veel vergunningverleners en toezichthouders te maken hebben wordt verder uitgewerkt. In eerste instantie worden twee “pilots” uitgevoerd voor respectievelijk de NV Gasunie en de NV Corus Nederland. In beide pilots gaat het er om de concernbenadering in praktische oplossingen om te zetten. De onderneming en de vergunningverleners werken dat samen uit. Na afronding van deze pilots wordt bezien op welke wijze uitwerking op nationale schaal mogelijk is.

            De Vereniging van Nederlandse Gemeenten gaat bij de herbeoordeling van de modelverordeningen gebruik maken van het Toetsingskader Vergunningen.             Aan de besturen van provincies, gemeenten en waterschappen wordt (vervolgens) gevraagd zich een nader oordeel te vormen over de wijze waarop zij gebruik maken van het instrument vergunning. Doel daarvan is hen waar gewenst aan te sporen maatregelen ter vermindering van de vergunninglast te nemen.              In het samenspel met groepen van gemeenten zoals de G31 wordt gestreefd naar afsprakenkaders voor diverse aspecten van regeldruk.            De toetsing wordt bij voorrang uitgevoerd voor de vergunningen die in bepaalde sectoren of situaties relevant zijn. De keuze wordt in overleg met de ondernemersorganisaties bepaald. Gedacht wordt aan een vijftal deelprojecten voor sectoren als horeca, bouw, detailhandel en grote chemische bedrijven en situaties als de realisatie van grote infrastructuurprojecten.  Het voorstel voor een “concernvergunning” voor ondernemers die met zeer veel vergunningverleners en toezichthouders te maken hebben wordt verder uitgewerkt. In eerste instantie worden twee “pilots” uitgevoerd voor respectievelijk de NV Gasunie en de NV Corus Nederland. In beide pilots gaat het er om de concernbenadering in praktische oplossingen om te zetten. De onderneming en de vergunningverleners werken dat samen uit. Na afronding van deze pilots wordt bezien op welke wijze uitwerking op nationale schaal mogelijk is.

Verbetering van de vergunningverlening

            Het kabinet gaat aan het Interprovinciaal Overleg en de Vereniging van Nederlandse Gemeenten voorstellen om op twee terreinen gezamenlijk “shared services” te ontwikkelen. Dit jaar kunnen de eerste afspraken hierover worden gemaakt.