De minister van VWS heeft de Federatie van Podiumverenigingen (VNP en VSCD) per brief laten weten in te stemmen met het voorgestelde stappenplan van zelfstandige podia over zelfregulering ten aanzien van roken in de podiumkunstensector. De afspraken die de minister heeft gemaakt met Koninklijke Horeca Nederland voor de sectoren cafés en discotheken zijn van toepassing verklaard op de podia die lid zijn van een bij de Federatie van Podiumverenigingen aangesloten branchevereniging. In het Besluit uitzonderingen rookvrije werkplek is ook een uitzondering opgenomen voor de voor publiek bestemde horecadelen van de podia. Tevens geeft de minister aan dat roken op het podium door artiesten toegestaan is, of dit nu is vanwege het stuk dat zij spelen of vanwege hun eigen behoefte. Voor de voor publiek bestemde horecadelen van de podia die reeds onder de werking van het Beperkingenbesluit vallen (gemeentelijke- en welzijnspodia) heeft de minister besloten de Voedsel en Warenautoriteit te instrueren om gedurende het overbruggingsjaar 2005 geen boetes uit te delen. Deze podia wordt hiermee de gelegenheid geboden om de juiste voorzieningen te treffen zodat het Beperkingenbesluit per 2006 correct wordt nageleefd.

Informatie stappenplan zelfregulering zelfstandige podia en Tabakswet
De Tabakswet verplicht elke werkgever om werknemers een rookvrije werkplek te bieden. Podia die een zelfstandige rechtspersoon zijn (stichting, vereniging, bv) en die lid zijn van de VNP of VSCD, genieten een uitzondering hierop, voor zover het gaat om personeel dat werkt in de publiek toegankelijke ruimten van het podium. Die uitzondering geldt tot 2009 en is gegeven in ruil voor de afspraak dat de podia zelf de reductie van de hinder van tabaksrook op de werkplek ter hand nemen. Podia zijn daarin vrij te kiezen hoe zij dit doen. Wel moeten ze het publiek kenbaar maken welke beperkingen er aan het roken worden opgelegd, door middel van een schild aan de gevel. Deze afspraken gelden ook voor cafés en discotheken die lid zijn van Koninklijke Horeca Nederland.

Wat houdt het stappenplan in?
Het stappenplan houdt in dat podia zelf kiezen hoe zij tabaksrook beperken, dat zij dit kenbaar maken met een schild aan de gevel en dat zij stoppen met de verkoop van tabaksproducten.

Keuze rookbeleid
Podia bepalen zelf op welke wijze zij het roken beperken. De opties zijn:
– roken is overal toegestaan
– roken is alleen toegestaan buiten rookvrije zones
– roken is alleen toegestaan in rookruimten
– roken is nergens toegestaan
Een rookvrije zone is een deel van een ruimte dat niet fysiek gescheiden is en als rookvrije zone is aangeduid. Een rookruimte is een fysiek gescheiden en afsluitbare ruimte. Afgesproken is dat het percentage podia dat beschikt over een rookvrije zone, rookruimte of rookverbod in drie jaar toeneemt van 25% in 2005 tot 75% in 2008.

2005 2006 2007 2008
Percentage podia (met personeel) met een rookvrije zone 25% 40% 60% 75%

Gevelaanduiding
Podia maken van buitenaf aan het publiek kenbaar welke beperkingen het oplegt, door een schild te plaatsen aan de gevel. De drie modelschilden zullen eenduidig worden opgemaakt in samenwerking met Horeca Nederland. Afgesproken is dat het percentage podia met gevelaanduiding stijgt van 50% in 2005 tot 100% in 2007.

2005 2006 2007 2008
Percentage podia met gevelaanduidingen 50% 85% 100% 100%

Stoppen met verkoop
Podia stoppen met de verkoop van tabaksproducten. Het percentage podia dat stopt met verkoop van tabaksproducten stijgt van 25% in 2005 naar 75% in 2008.

2005 2006 2007 2008
Percentage podia die stoppen met tabaksverkoop 25% 40% 60% 75%

Voor welke podia geldt het?
Het stappenplan heeft betrekking op alle zelfstandige podia – dat zijn podia met een eigen rechtspersoon, zoals stichting, vereniging of BV – die lid zijn van een branchevereniging die is aangesloten bij de Federatie van Podiumverenigingen, zijnde de VNP en de VSCD. Het geldt niet voor podia die geen lid zijn. Het geldt ook niet voor podia die deel uitmaken van een gemeentelijke dienst of een welzijnsstichting. Deze podia vallen onder de werking van het Beperkingenbesluit, dat roken verbiedt in openbare gebouwen. Meer hierover onder “Informatie gemeentelijke- en welzijnspodia en tabakswet”.

Wat betekent dit voor roken op de werkplek?
De Tabakswet verplicht alle werkgevers om werknemers een rookvrije werkplek te bieden. Voor zover het gaat om de niet- publiek toegankelijke ruimten (kantoren, kantine) hebben de podia zich hier ook aan te houden. Dat blijft zo. Wel is het mogelijk om een aparte ruimte voor rokers aan te wijzen.
Voor artiesten geldt dat zij vrij zijn te roken op het podium.

Hoe gaat het verder met het stappenplan?
De VNP en de VSCD zullen in samenspraak met het ministerie van VWS in 2005 een nulmeting doen naar het rookbeleid van de podia. Daarna zullen metingen plaatsvinden om te zien of de afgesproken percentages gehaald worden. Over welk beleid er na 2008 geldt wil en kan de minister van Volksgezondheid zich nu niet uitspreken.

Informatie gemeentelijke- en welzijnspodia en Tabakswet
Podia die onderdeel zijn van een gemeentelijke dienst of van een welzijnsorganisatie vallen onder het Besluit beperking verkoop en gebruik tabaksproducten (hierna: Beperkingenbesluit). Dit houdt in dat hun publiek toegankelijke ruimtes rookvrij moeten zijn. Dit besluit geldt al sinds 1990, maar er was tot 2002 geen sanctie mogelijk bij overtreding daarvan. Daar is sinds november 2002 verandering in gekomen: de Voedsel en Waren Autoriteit (VWA), die toeziet op de naleving van de Tabakswet, beschikt sinds november 2002 over het instrument van bestuurlijke boetes. Inmiddels zijn ook reeds boetes uitgedeeld. Om podia de tijd te geven om zich aan te passen aan het besluit, heeft Minister Hoogervorst met de Federatie van Podiumverenigingen afgesproken dat de VWA tot 1 januari 2006 geen boetes uit zal delen aan podia die onder het Beperkingenbesluit vallen.

Wat houdt het Beperkingenbesluit in?
Het besluit verplicht de beheerder van bepaalde gebouwen of inrichtingen tot het instellen van een rookverbod in de voor het publiek toegankelijke ruimten. Dit zijn o.a. wachtruimte, hallen, gangen, trappen, toiletten, liften etc. Bij podia vallen hier in ieder geval de foyer, garderobe, zaal, bar, en de toiletten onder. Er mag alleen nog worden gerookt in aparte afgesloten rookruimtes. Daarnaast mag – als een gebouw beschikt over twee of meer wachtruimtes, recreatieruimtes of kantines – een van deze ruimtes (de kleinste) worden uitgezonderd van het rookverbod. Dus als er twee foyers zijn, mag in de kleinste gerookt worden. De rookruimte moet wel afsluitbaar zijn en geen hinder geven aan aangrenzende ruimten.

Over welke podia gaat het?
Het Beperkingenbesluit geldt voor twee soorten instellingen:

1) overheidsinstellingen
Podia die door de gemeente worden beheerd, vallen hier onder. Podia die als zelfstandige stichting of vereniging actief zijn met het programmeren van podiumkunsten vallen hier buiten, ook al huren zij een pand van de gemeente en/of ontvangen zij subsidie van de gemeente.

2) gebouwen of instellingen voor gezondheidszorg, maatschappelijke dienstverlening, sport, sociaal-cultureel werk en onderwijs.
Podia die door een welzijnstichting worden beheerd die zich bezig houdt met maatschappelijke dienstverlening en/of sociaal-cultureel werk, vallen onder het besluit. Om precies t

e zijn hanteert de VWA bij de handhaving de volgende definitie voor inrichtingen voor welzijn: dit zijn inrichtingen die publiek toegankelijk zijn, (meestal) subsidie ontvangen van de overheid en activiteiten aanbieden in het kader van welzijnsbeleid. Een podium dat in een apart pand zit waar alleen maar podiumactiviteiten plaatsvinden, maar wel onderdeel is van een welzijnstichting valt onder het besluit.

Wat staat deze podia te doen?
De podia die onder het besluit vallen hebben tot 2006 om te kiezen uit een van de volgende opties:

1) Instellen van een rookverbod in alle publiek toegankelijke ruimten.

2) In hun gebouw rookruimtes maken, door bepaalde ruimten daarvoor aan te wijzen (zie “Wat houdt Beperkingenbesluit in”) of ruimtes, zoals de bar of de foyer op te delen in aparte afsluitbare ruimtes, waarbij het kleinere deel rookruimte wordt.

3) Onder de werkingsfeer van het besluit uittreden, door te verzelfstandigen.

Wat betekent dit voor gegeven boetes?
Tot 2006 zullen er geen nieuwe boetes worden gegeven. Lopende procedures, waarin nog geen boete is gegeven, worden stopgezet. Boetes die reeds zijn uitgedeeld worden niet teruggedraaid.

Wat betekent dit voor roken op de werkplek?
De Tabakswet verplicht alle werkgevers om werknemers een rookvrije werkplek te bieden. Voor zover het gaat om de niet- publiek toegankelijke ruimten (kantoren, kantine) hebben alle podia zich hier ook aan te houden. Gaat het om personeel dat in de publiek toegankelijke ruimten werkt, dan hebben de podia die onder het Beperkingenbesluit uiteraard ook die plicht, al zullen er tot 2006 geen boetes worden opgelegd. Als na 2006 een podium een of meer rookruimtes heeft, en in die ruimte(s) personeel moet werken, dan geldt in die ruimten een uitzondering op de plicht om een rookvrije werkplek te bieden.

Meer informatie?

Tabakswet: www.rokenendewet.nl of www.Tabakswet.nl of www.minvws.nl (site Ministerie van Volksgezondheid)
Besluit uitzonderingen rookvrije werkplek: www.vwa.nl (site Voedsel en Warenautoriteit)
Stappenplan Federatie van Podiumverenigingen: www.vnp.nl of www.vscd.nl
Voorlichting over gezondheidsrisico\’s van roken: www.stivoro.nl

Advies nodig?
Mocht u als beheerder van een podium een klacht, een waarschuwing of boete ontvangen die betrekking heeft op de naleving van de Tabakswet stuur dan een kopie naar het VSCD- bureau van de VSCD. Indien gewenst adviseren wij u wat de beste en juiste reactie is. Door ons hierover te informeren blijven wij op de hoogte van wat er in het land gebeurd.

Namens de VSCD is Alex Rutten nauw betrokken bij de gesprekken en correspondentie over het rookverbod. Alex is bereikbaar via mail op: alexrutten@vscd.nl